Właściwości lecznicze berberysu zwyczajnego są wykorzystywane już od tysiącleci. W medycynie ludowej berberys znalazł zastosowanie jako lek m.in. na schorzenia wątroby i inne dolegliwości układu pokarmowego, np. zaburzenia trawienia czy brak apetytu.
Ponadto berberys działa uspokajająco, w związku z tym mogą po niego sięgnąć osoby znerwicowane i żyjące w stresie.
Właściwości lecznicze berberysu zwyczajnego (Berberis vulgaris), znanego także jako kwaśnica pospolita lub kwaśniec, są doceniane już od tysiącleci.
W średniowieczu berberys stosowano u chorych na żółtaczkę i malarię, a w XVII w. w Anglii u osób zmagających się ze schorzeniami wątroby.
Z kolei w Polsce lekarze medycyny ludowej wykorzystywali owoce berberysu, aby zapobiegać rozwoju szkorbutu, a odwary z jego kory i korzeni stosowano przy kolkach wątrobowych.
Obecnie w krajach tropikalnych berberys podawany jest w przypadku cholery i malarii.
W medycynie naturalnej w celach leczniczych wykorzystuje się owoce, korę, liście i korzenie berberysu.
Owoce berberysu zawierają alkaloidy, kwasy organiczne, cukry, pektyny, garbniki, sole mineralne i witaminy, w tym najwięcej witaminy C (80 mg w 100 g). Z tego względu nazywany jest "polską cytryną" lub "cytryną Północy".
W medycynie ludowej odwary z owoców berberysu stosuje się w przeziębieniach i chorobach gorączkowych.
By podnieść odporność organizmu, do herbaty dodaje się suszone owoce berberysu.
Z kolei wyciągi z kory i korzeni tej rośliny stosuje się przy zakażeniach bakteryjnych, gdyż, dzięki zawartości berberyny (alkaloidu izochinolinowego, który działa antybakteryjne), wykazują właściwości antybiotyczne.
WAŻNE! Berberysu nie można spożywać przez dłuższy czas, ponieważ zawarta w nim berberyna odkłada się w sercu, wątrobie i trzustce.
Berberys zwyczajny - gdzie rośnie? Kiedy zbierać?
Berberys rośnie w zaroślach, na brzegach lasów całej Europy. Można go spotkać także w parkach jako krzew ozdobny. Jego żółte kwiaty, które są zebrane w zwisające grona o długości do 5 cm, kwitną w maju i czerwcu. Jesienią na gałęziach pojawiają się twarde, podłużne i zebrane w grona czerwone jagódki. Są one jadalne, lecz mają cierpki i kwaśny smak, mimo że zawierają sporo cukru.
Korę berberysu zbiera się z młodych, 2-3 letnich gałęzi, wiosną, z kolei liście w maju lub czerwcu. Jednak ze względu na jego malejącą populację, nie pozyskuje się już jak dawniej kory (a także korzeni) do celów leczniczych.
Owoce berberysu zbiera się zanim całkowicie dojrzeją - gdy nabiorą jaskrawo-czerwonej barwy, czyli w sierpniu lub wrześniu.
Po berberys mogą sięgnąć także osoby, które żyją w stresie, są pobudzone emocjonalne, znerwicowane lub mają problemy z zasypianiem. Berberys wycisza, korzystnie wpływa na nastrój oraz koncentrację.
Berberys jest bogaty w witaminy C, E, i P (rutyna) oraz karotenoidy, w związku z tym działa przeciwobrzękowo, mniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych i zapobiega krwawieniom, m.in. dziąseł.
Odwar z owoców berberysu poprawia przemianę materii, pobudza wydzielanie soków trawiennych i działa moczopędnie, a także lekko przeczyszczająco. W związku z tym można czasami po nie sięgnąć podczas kuracji odchudzającej.
Berberysu nie powinny stosować kobiety w ciąży. Nie jest polecany także małym dzieciom, gdyż może doprowadzić do przejściowych nudności i/lub biegunek.
Rośliny te doskonale znoszą przycinanie i łatwo je kształtować. To głównie dlatego z krzewu parkowego berberys przemienił się w roślinę ogrodową.
Dziś sadzi się go w towarzystwie innych niewielkich krzewów, a także na skalniakach oraz w pojemnikach.
Tak jak dla róży kolce, tak dla berberysów typowe są ciernie. Wyrastają one z pędów lub na brzegach liści i czasami mają prawie centymetr długości. Nawet jeżeli są króciutkie, potrafią na dystans trzymać intruzów, zatem warto posadzić berberysy tam, gdzie zieleń często bywa niszczona.
Najwięcej kolorów oferują berberysy zrzucające liście na zimę. W wyniku krzyżowań międzygatunkowych i selekcji hodowcy utworzyli nowe, niewystępujące w naturze gatunki i różnorodne odmiany, od jasnozielonych i niemal złotawych poprzez purpurowe do ciemnofioletowych.
Wśród kolorowych gatunków prym wiedzie berberys Thunberga.
Kwitnie mniej obficie niż jego krewniacy, kwiaty zwisają bowiem z gałązek pojedynczo lub po 2-5, a co za tym idzie, owoców także ma niezbyt dużo.
Dzisiaj berberysy zjadane są głównie przez ptaki. Jeśli posadzimy te krzewy w ogrodzie, będziemy mieć zimą naturalną ptasią stołówkę.
http://www.poradnikzdrowie.pl
http://www.e-ogrody.pl/
,